Cmentarze niemieckie
Oryginalny krzyż pochodzący z cmentarza z Nadolic.
Fot. P. Zaq
W obrębie linii a2 w styczniu 1945 r. poza czerwonoarmistami ginęli także żołnierzy walczący po stronie niemieckiej. Dziś liczba ofiar po tej stronie konfliktu jest dość trudna do ustalenia. W przypadku Armii Czerwonej polegli byli odnotowywani w specjalnych rejestrach, które można dziś odnaleźć na stronach Memoriału. Po działaniach, pozostające zwłoki Niemców były chowane w różnych miejscach. W niektórych miejscowościach postarano się i zwłoki zwożono na cmentarze parafialne bądź na choleryczne. W innych przypadkach zwłoki wrzucano do rowów przeciwczołgowych, okopów bądź też do schronów. Część poległych odnaleziono i ekshumowano, część do dziś leży w różnych miejscach w obrębie linii umocnień. W czasie prowadzenia prac nad publikacjami przeprowadzano rozmowy z mieszkańcami miejscowości, w których prowadzono badania terenowe. Podczas rozmów uzyskano informacje na temat prawdopodobnych miejsc pochówków żołnierzy niemieckich. Dane te przekazano do Fundacji ,, Gedenken”.
CMENTARZ W STARYM BRZESKU
CMENTARZ W STARYM BRZESKU
Na cmentarzu tym po zakończeniu walk zostało pochowanych 22 żołnierzy niemieckich, z których jeden był oficerem. Pochowani na tym cmentarzu polegli na polach Hebdowa, choć uzyskano też informację, że część z nich mogło pochodzić z Kuchar. Po zakończeniu działań Rosjanie zostali ekshumowani i pochowani na cmentarzu w Proszowicach. W roku 2004 r. dzięki staraniom Tadeusza Mykały, który powiadomił władze gminne, żołnierze niemieccy zostali ekshumowani przez Fundację ,,Gedenken” i przetransportowani na cmentarz do Siemianowic Śląskich.
MNISZÓW
W Mniszowie zginęło kilku żołnierzy niemieckich. Jeden z nich został pozostawiony w jednym ze schronów i osłaniał odwrót własnych wojsk. Kolejnych dwóch zginęło w Mniszowie Kolonii. Ustalono dokładne miejsce ich pochówku na podstawie relacji świadków. Dane przekazano do Fundacji ,, Gedenken”.
SZPITARY
W pobliżu miejsca przy krzyżu, tuż obok drogi Proszowice -Nowe Brzesko miał zostać pochowany jeden żołnierz niemiecki rozstrzelany przez Rosjan. Ze względu na upływ czasu jak również zmiany w ukształtowaniu terenu uniemożliwiają dokładne wskazanie miejsca pochówku.
JÓZEFÓW
Miejsce oznaczone krzyżem, według relacji mieszkańców miało zostać tam pochowanych kilku żołnierzy niemieckich.
JAKSICE
Podczas jednej z wędrówek po terenie ustalono w rozmowie z jedną z mieszkanek, że tuż obok skarpy nad Wisłą został pochowany a raczej wrzucony do dołu po rozebranym bunkrze drewnianym jeden żołnierz niemiecki, który poległ w walkach. Dziś ciężko ustalić dokładne miejsce pochówku.
KĄPARZÓW
Kąparzów jest miejscowością, w której w styczniu 1945 r. rozstrzelano ponad dwudziestu żołnierzy niemieckich. Mogiła oznaczona krzyżem wykonanym z butelek. Powiadomiono przedstawiciela Fundacji ,, Gedenken”.
KRAKÓW RAKOWICE
Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Znajdował się on na zapleczu linii a2. W większości spoczywają na nim zmarli w krakowskich szpitalach. Tablice pamiątkowe wskazują nazwiska poległych oraz daty ich urodzin i śmierci.
ŁĘŻKOWICE
Stan na 2 września 1946 r. Mogiła zbiorowa na cmentarzu parafialnym w Łężkowicach. Na grobie nie ma żadnych napisów tylko położony hełm żołnierza niemieckiego. Widoczny o odarniowany.
Nieśmiertelniki przekazane na miejscową parafię.
GIERCZYCE
Mogiła żołnierza walczącego w niemieckiej armii. Poległ 21 stycznia 1945 r.
Opis. Cmentarz polowy. Zwykły grób z nasypem ziemi, uporządkowany corocznie przez organizacje młodzieżowe.
MOGIŁA
| 1. | Land. Schutz. Ers. Btl. 6 St. Kp. 13292 | 10. | 2251 AB 2/Kf. Ers. Abt. 8 |
| 2. | 379 3/S Art. Ers. u. Ausb. Abt. ( niat.50) Blg 0 | 11. | 3/Pi. 13 74 Gr. O. |
| 3. | 1 Fu. E. Kp. 20 A | 12. | 8092 SS Pi. Aussb. Btl. 3. |
| 4. | Inf – Nach – Ers – Kp 14 118 A | 13. | 4/Inf.Ers.Btl.183 1910 |
| 5. | Fahr. Erst. Abtlg. 12 198 3 A | 14. | AB 1854 J.N.E.U.A.K. 246 |
| 6. | Kreigsmarine 0 37105/44 | 15. | 2471 STAMMK8. GR.EB. 313 |
| 7. | AB 137 1 G.R.W.A.K.8 211 | 16. | 41A 1/Ldsch. Btl. 342 |
| 8. | 99 2 Gen. Kp./d.g. Ers. Btl 56 | 17. | 2 Kp. Inf. Ers. Btl. 513 314 A |
| 9. | 743 6/Kf. Ers. Abt. 6 |
5. Fahr Ersatz Abteilung 12
Jednostka powołana w 1939 r. W 1940 r. stacjonowała w Moguncji. Powstała w celach rezerwy i szkoleniowych. Została przyporządkowana do 172 Dywizji. Występuje w strukturach Wehrmachtu we wrześniu 1940 r., kwietniu 1942 r., listopad 1944 r. Od listopada 1944 r. w strukturze 172 Dywizji, przemianowanej później na 172 Dywizję Rezerwową. Następnie w ramach 1057 oraz 1058 Pułku Grenadierów. Od października 1944 r. w ramach 344 Dywizji Rezerwowej.
6. Kraftfahr Ersatz Abteilung 6
Jednostka założona w 1939 r. w Dortmundzie. Przeniesiona do Prus Wschodnich by powrotnie wrócić do Dortmundu. Miała zadanie zastępcze i szkoleniowe. Od października 1944 r. wchodziła w skład 466 Dywizji. Występuje w strukturach Wehrmachtu, wrzesień 1940 r. oraz listopad 1942 r.
10. Krafthahr Ersatz Abteilung 8.
Powstały w 1938 r. W Sprottau. Następnie stacjonował w rejonie Głogowa
12. SS Pi. Aussb.Btl.3.
Czyli SS Pionier Ausbildungs Btl. 3. A idąc dalej Szkolny Batalion Saperów SS. Powstał w listopadzie w 1939 r. w Dreźnie. W kwietniu 1943 r. przemianowano i utworzono SS – Pi.Ausb.u.Ers.Btl. 1 z siedzibą w Dreźnie, Ss – Pi.Ausb.u.Ers.Btl 2 z siedzibą w Pradze oraz SS – Pi.Ausb.u.Ers.Btl. z siedzibą w Krakowie. Batalion ten został zakwaterowany na Wawelu. W styczniu 1945 r. jego żołnierze walczyli na przedpolach Krakowa o czym świadczy poległy żołnierz w Mogile.
13. Infanterie Ersatz Bataillon 183
Utworzony w sierpniu 1939 r. w Glatz. Wchodził w skład 168 Dywizji Piechoty, przemianowany później na 183 Pułk Grenadierów, by kolejno otrzymał nazwę Pułk Grenadierów Ludowych. 15. Grenadiere Regiment Ersatz Batalion 313 Wchodził w skład 1057 Pułku Grenadierów. Utworzony w styczniu 1944 r. wchodził w skład 91 Dywizji Piechoty. W czerwcu 1944 r. zniszczony pod Cherbourg. Odtworzony w październiku 1944 r. w Eifel dla potrzeb 344 Dywizji Piechoty.
16. Landesschützen Bataillon 342
Założony w 1940 r. pobliżu Frankfurtu nad Odrą. Wchodził w skład 242 Pułku Piechoty, który to był wykorzystywany do pilnowania jeńców w Saarburgu. W czerwcu 1942 r. przemianowany na 342 Batalion i włączony do 201 Dywizji Bezpieczeństwa. W sierpniu 1942 r. włączony do 406 Pułku 201 Dywizji Bezpieczeństwa.
17. Infanterie Erastz Bataillon 513
513 Zapasowy Batalion został utworzony w grudniu 1940 r. w 1942 roku przeniesiony do Chełmna i przydzielony do 174 Dywizji Rezerwowej. Dwa bataliony zostały przemianowane na 513 Zapasowy Batalion Grenadierów oraz na 513 Szturmowy Batalion Grenadierów. Batalion rezerwowy oficjalnie rozwiązano w marcu 1944 r. Drugi z batalionów również rozwiązano w 1944 r. Z batalionu tego przewidywano uzupełnienia dla 513 i 575 Pułku Piechoty przemianowanych później na 513 oraz 575 Pułków Grenadierów. 513 Pułk został zniszczony podczas walk na południowej Ukrainie. Zatem z dużym prawdopodobieństwem żołnierz też przyporządkowany był do 575 Pułku Grenadierów, który walczył w składzie 304 Dywizji Piechoty.
OJCÓW
KASINA
CHRONÓW
WIERUSZYCE
TRZCIANA
STANIĄTKI
KOŹMICE
ŚMIŁOWICE
POŁOM
CHARBINOWICE
ŻĘBOCIN
ŁAPSZE WYŻNE
Na cmentarzu parafialnym w Łapszach Wyżnych w powiecie nowotarskim znajduje się zbiorowa mogiła nieznanych żołnierzy z II wojny światowej.Według miejscowej ludności spoczywa w tej mogile 7 żołnierzy radzieckich i 7 żołnierzy niemieckich poległych w 1945 r.
Dane z inwentaryzacji: W zbiorowym grobie obok cmentarza w Łapszach Wyżnych pochowano 17 żołnierzy. W kolejnym grobie, również obok cmentarza pochowano kolejnych 2 oficerów. Obok Trybusza, przy kaplicy św. Jana w grobie zbiorowym, pochowano 4 niemieckich żołnierzy.
NOWY WIŚNICZ
Hauptwachtmeister Gustav Wolf żandarm lub policjant niemiecki, zmarły według inskrypcji 26 marca 1944 r.
CHODOROWA
Chodorowa, według dokumentacji pochowano 3 żołnierzy niemieckich w jednej zbiorowej mogile.
Data śmierci, nie 8 a 18 stycznia 1945 r.
KRÓLOWA POLSKA
TARNÓW
Cmentarz w Tarnowie. Mogiły niemieckich żołnierzy na cmentarzu I wojennym.
LUSINA
Lusina, wieś położona w powiecie krakowskim, w gminie Mogilany.
Mogiła żołnierza niemieckiego na skraju lasu w Lusinie.
Według arkusza ewidencyjnego podającego miejscowość Lusina, sporządzonego 21-ego czerwca 1945, pomiędzy Swoszowicami a Lusiną w walkach w styczniu 1945r. poległo 16-tu żołnierzy radzieckich i ośmiu niemieckich. Pochowano ich w czterech mogiłach zbiorowych i dwóch pojedynczych. Może to być jedna z tych mogił.
Na kamieniu wyryta data 23.01.1945 i napis Berlin.
